Met deze kengetallen houd je grip

Veel zzp’ers en ondernemers sturen op het saldo van de zakelijke rekening. Soms met wat stress vanwege een opdrachtgever die nog niet heeft betaald. De impact van de coronapandemie laat zien, dat het nodig is om ver(der) vooruit te kijken.

In plaats van op het saldo van je bankrekening te varen, ontkom je er als zelfstandig ondernemer niet aan om te weten hoe je financiële speelruimte voor de komende maanden is. Daarbij is het fijn als je weet wat je kunt verwachten. Kengetallen als solvabiliteit en uitstaande debiteuren geven je dit inzicht.

Cijfers en ondernemen is als het Taoïstische begrippenpaar yin en yang, twee complementaire tegengestelden die met elkaar in balans (horen te) zijn. Om te ondernemen is financiële slagkracht vereist. Prognoses staan aan de basis van investeringen.

Waar je met de jaarcijfers terugblikt, kijk je met de kengetallen vooruit. Dat schept helderheid en een duidelijke focus. Dáárom moet je de inkomsten en uitgaven van je onderneming nauwgezet bijhouden. Het helpt je om tijdig en adequaat bij te sturen.

Je kunt jezelf behoorlijk zand in de ogen strooien door je financiële situatie te optimistisch voor te stellen. Ondernemen is vooruitzien. En dat is precies waar kengetallen je bij helpen.

Sommige kengetallen zijn makkelijk te begrijpen, zoals de post ‘uitstaande debiteuren’. Andere, zoals ‘current ratio’ klinken als hogere wiskunde, maar zijn belangrijk voor de financiële gezondheid op de wat langere termijn.

De twee belangrijkste begrippen, liquiditeit en solvabiliteit, zijn echt niet ingewikkeld. En ook voor de begrippenparen bruto/netto en omzet/winst hoef je geen rekenwonder te zijn. Maar je moet ze wél kennen. Een proactief administratiekantoor kan je hierin bij de les houden en wegwijs in maken.

De ene opdrachtgever is de andere niet qua betalingsgedrag. De post ‘uitstaande debiteuren’ geeft aan hoeveel geld er nog moet binnenkomen. Hoe sneller een debiteur betaalt, hoe ruimer de liquiditeit van je onderneming. Een opdrachtgever die de 30-dagentermijn overschrijdt, gebruikt jou ongevraagd als financier. Daarom is het belangrijk dat je achter de betalingstermijn aanzit en meteen een betalingsherinnering verstuurt.

Liquiditeit is het geld dat direct beschikbaar is om de crediteuren en andere kortlopende schulden (huur, omzetbelasting) te kunnen betalen.

Omdat de omzet zelden in een rechte lijn loopt, je hebt slappe maanden qua opdrachten en vakantieperioden, is het handig om te werken met een liquiditeitsbegroting, waarbij je per maand een inschatting maakt van de omzet en kosten. Hiermee krijg je beter inzicht in de pieken en dalen in de omzet en de kosten (aanleg voorraad, extra handen).

Het helpt je voor te sorteren op schommelingen in de omzet met een liquiditeitsbegroting. Deze houdt rekening met de bedragen die geen kosten of baten zijn, zoals de ontvangen en af te dragen BTW, de privé-uitgaven, de aflossingen en de belastingen.

De liquiditeitspositie van de onderneming wordt uitgedrukt in de quick ratio en current ratio:

De current ratio bereken je als volgt: deel de waarde van de vlottende activa (banktegoeden, kasgeld, uitstaande debiteuren en voorraden) door de kortetermijnschulden. De uitkomst moet minimaal tussen de 1 en de 1,5 liggen.

Is de current ratio lager dan 1, dan is dit een indicator voor (toekomstige) betalingsproblemen als de zaken niet op korte termijn verbeteren. Het verschil in berekening van de current ratio en quick ratio is dat bij laatstgenoemde de voorraden niet meetellen. De quick ratio moet boven de 1 uitkomen.

De solvabiliteit is de verhouding tussen het eigen vermogen (activa (inventaris, uitstaande facturen bij opdrachtgevers, positieve saldo op bankrekening e.d.) minus schulden (o.a. openstaande rekeningen, af te dragen btw)) van de onderneming en het vreemd vermogen (rekeningkrediet, leningen; coronaschulden).

De solvabiliteit bereken je door het eigen vermogen te delen door het totale vermogen. De uitkomst daarvan vermenigvuldig je met 100%. De solvabiliteit is een goede graadmeter in hoeverre je je (ondernemings)schulden op de lange termijn kunt voldoen.

Veel van de kengetallen kun je bijhouden in een Excelsheet. Maar dat vraagt om discipline. Makkelijker is een (cloud)boekhoudpakket met bankkoppeling, bij voorkeur hetzelfde pakket als je boekhouder gebruikt. Met een dashboard heb je zo direct inzicht in de belangrijkste cijfers en houd je eenvoudig je onderneming financieel op koers.